Podstawową formą aktywności dziecka, aż do wieku przedszkolnego, jest zabawa. Jest ona niezbędna do prawidłowego rozwoju dziecka. Tym bardziej że dzięki niej dziecko stopniowo przygotowuje się do nauki szkolnej.
Nauka poprzez zmysły
Podczas pierwszych 12 miesięcy życia, dziecko ma najczęściej do czynienia z prostymi zabawami manipulacyjnymi. Niemowlak coś zgniata, czymś uderza, coś naciska. Wszystkie te czynności są de facto dla dziecka nauką o świecie i o sobie samym. Badanie przedmiotów poprzez dokładne oglądanie ich, dotykanie, sprawdzanie, czy wydają dźwięki, a nawet wkładanie do buzi dostarcza maluchowi wiele nowych wrażeń. Zatem nawet tak proste czynności mają niebagatelne znaczenie dla rozwoju dziecka. Przytulanie, ściskanie, poznawanie nowych faktur stymuluje zmysł dotyku. Zawieszenie nad łóżeczkiem karuzeli, której elementy można obserwować w ruchu, wpływa na zmysł wzroku. Zabawa grzechotką lub włączona pozytywka pobudza zmysł słuchu.
Ponad roczne dziecko zaczyna już dostrzegać skutki swoich czynności, dlatego można powiedzieć, że jego działanie ma charakter intencjonalny. Dlatego wtedy warto pokazać mu zabawki, które mają wiele różnych funkcji. Odpowiednimi zabawkami dla niemowląt będą zatem zabawki edukacyjne, czyli takie, w których można naciskać przyciski, które wydają różne odgłosy, albo którymi można potrząsać i uzyskać pewien dźwięk.
Czytanie niemowlakom wierszyków czy książeczek również można potraktować jako zabawę. Dzięki temu bowiem dziecko osłuchuje się z poprawna wymową, a jeśli wskazujesz mu adekwatne obrazki, stopniowo zaczyna rozumieć znaczenie słów.
Wpływ zabawy na relacje społeczne dziecka
Zabawa w naturalny sposób uczy planowania, wytrwałości w dążeniu do swoich celów, a przy zabawach w większej grupie – współdziałania z innymi lub pełnienia określonych funkcji i wykonywania poleceń zgodnych z zasadami gry. Takie umiejętności, zdobyte nieświadomie, poprzez zabawę, będą niezmiernie przydatne na etapie szkolnym, gdy dziecko będzie musiało się uczyć. Dzięki zabawie dzieci poznają również swoje możliwości, także w oparciu o porównywanie się z innymi uczestnikami zabawy. Umożliwia im to stworzenie bardziej realistycznego pojęcia własnego ja. Dziecko, bawiąc się, może realizować własne pomysły, nabiera wiary w siebie, ma możliwość podzielić się swoimi pomysłami z innymi. Ponadto, gdy dziecko współzawodniczy z rówieśnikami, jest to dla niego doskonała lekcja przeżywania zwycięstw i radzenia sobie z porażkami –cenna życiowa umiejętność.
Jak zabawy ruchowe wpływają na rozwój dzieci
Dzięki zabawom dzieci poznają nie tylko otaczający ich świat, ale przede wszystkim siebie. Zabawy ruchowe rozwijają świadomość ciała i rozwijają orientację w przestrzeni, a to przyczynia się do prawidłowej pracy mózgu i całego układu nerwowego. Jest to szczególnie ważne w dzieciństwie, kiedy młody organizm się kształtuje. Rozwój psychomotoryki w wieku niemowlęcym jest bardzo ważny. Dynamiczne zabawy pozwalają na zachowanie prawidłowej postawy i sylwetki, wpływają na odpowiednią kondycję fizyczną oraz zapewniają odprężenie. Zręczność ruchową całego ciała można rozwijać, bawiąc się np. w tor przeszkód lub berka na czworaka. Motorykę małą – w zabawach, gdzie maluch coś przesypuje lub drze papier. Pamiętaj, nawet drobne czynności mogą wpłynąć pozytywnie na rozwój motoryki naszego maluszka.
Jednymi z ważniejszych ruchów są ruchy naprzemienne kończyn, które dziecko wykonuje np. przy okazji wchodzenia po drabinkach czy chodzeniu na czworaka. Wpływają one na szybszą i bardziej zintegrowaną komunikację między dwiema półkulami mózgowymi. Komunikacja ta jest niezwykle potrzebna m.in. do myślenia przyczynowo-skutkowego. Poziom tych kompetencji często decyduje o uzyskiwanych postępach w nauce szkolnej. Według rekomendacji Światowej Organizacji Zdrowia, dzieci i młodzież w wieku od 5 do 17 roku życia, aby zapobiegać chorobom i wzmacniać potencjał zdrowia, powinny być aktywne fizycznie przez min. 30 minut 5 razy w tygodniu. Sprawdzą się zatem: szybki marsz, zabawy biegowe, gry zespołowe, pływanie czy jazda na rowerze.
Zabawa jest ważna w rozwoju dziecka, ale równie ważne jest Twoje uczestnictwo w niej. To dzięki Tobie dziecko poznaje otoczenie, najbliższe osoby i siebie. W zwykłej, codziennej zabawie stymulujesz pracę mózgu Twojej pociechy. To, że dziś zadbasz, aby rozwijała się prawidłowo, może mieć w przyszłości wpływ na jego wyniki w nauce.