Mogłoby się wydawać, że zdolności fizyczne dziecka rozwijają się po prostu wraz z mijającym czasem, wraz z obserwacją tego, jak poruszają się inni. Ale i w tym przypadku, bez treningu nie ma efektów. To, czy motoryka – czyli ogólna sprawność organizmu do wykonywania czynności związanych z ruchem – rozwinie się prawidłowo, zależy od odpowiedniej stymulacji poprzez aktywizowanie do działania i dostarczanie bodźców. Ogólna motoryka uzależniona jest w dużym stopniu od tej małej motoryki.
Mała motoryka – co to jest?
Małą motoryką zwykło się nazywać sprawność dłoni i paluszków dziecka. Ruchy tych części ciała obejmują mniejszy zakres, dlatego początkowo niemowlę skupia się tylko na nim. Rozwijanie małej motoryki wymaga też koncentracji i skupienia uwagi. Ćwiczenie tych partii wymaga od dziecka większej świadomości ruchu własnego ciała i precyzji przy wykonywaniu czynności. Mała motoryka rozwija się szczególnie intensywnie w pierwszych latach życia aż do momentu, kiedy dziecko jest w wieku szkolnym. Wtedy bowiem powinno już potrafić sprawnie trzymać i posługiwać się kredkami czy długopisem. Jako rodzic, powinniśmy zatem dostarczać naszemu dziecku zabawki, które będą ćwiczyć jego małą motorykę. Zabawki do rozwijania małej motoryki doskonalą chwytanie, kontrolowanie ruchów, koordynację obu rąk. Są również zapleczem przy poszerzaniu koordynacji wzrokowo-ruchowej i sensoryczno-motorycznej.
Wpływ małej motoryki na rozwój dziecka
Usprawnianie pracy dłoni zaczyna się już od pierwszej grzechotki czy palca rodzica, po który chwyta dziecko. W ten sposób już od pierwszych miesięcy ćwiczona jest mała motoryka dziecka oraz koordynacja ruchowa między ręką a okiem. Ten niezwykle ważne umiejętności rozwijane są właśnie poprzez chwytanie. Mięśnie dłoni rozwijają się szybko, ale stopniowo. Dzięki regularnym ćwiczeniom – poprzez zabawę oczywiście – w mózgu dziecka tworzą się właściwe połączenia neuronalne, które umożliwiają coraz bardziej precyzyjny chwyt i koordynację wzrokowo-ruchową. Dobrze rozwinięta mała motoryka wpływa na motorykę dużą, tj. sprawność całego ciała. W efekcie dziecko lepiej radzi sobie m.in. z utrzymaniem równowagi, która jest niezbędna przy chociażby jeździe na rowerze.
Jakie zabawki rozwijają małą motorykę?
Na rynku jest wiele zabawek przeznaczonych do ćwiczenia małej motoryki u dziecka. Grzechotki, klocki, szmatki sensoryczne są oczywiście świetnym wstępem. Tak naprawdę sprawdzi się wszystko, co można chwytać, kontrolować utrzymywanie w dłoni oraz dbać o precyzję ruchów. Podstawowymi zabawkami, które wspaniale rozwijają małą motorykę, są plastelina i kredki. Lepienie postaci z plasteliny nie zawsze wymaga dużo precyzji, ale z pewnością może być dobrym wstępem do ćwiczenia mięśni dłoni. Im dziecko starsze, z lepiej rozwiniętą motoryką, tym bardziej szczegółowe mogą być jego plastelinowe dzieła. Także malowanie kredkami ma bardzo pozytywny wpływ na zdolności manualne dziecka. Na początku zaproponuj swojemu maluchowi malowanie samymi dłońmi (pamiętaj oczywiście o użyciu bezpiecznych dla ciała farb). Stopniowo, gdy dziecko będzie robić postępy, zmniejszaj obszar dostępny do malowania – np. poprzez danie mu kolorowanki, której zasadą jest “niewychodzenie za linię”. To wpłynie pozytywnie nie tylko na motorykę dziecka, ale i rozwinie jego precyzję i umiejętność koncentracji.